اسامی خانه و ملحقات آن به زبان سمنانی

اسامی خانه و ملحقات آن به زبان سمنانی

اسامی خانه و ملحقات آن به زبان سمنانی به شرح زیر هستند:

خانه: کییَه kiya  

درِ ورودیِ خانه (درِ سرای): سَرین بَر sarin bar

کتبیه سردرِ خانه: سَرَه بَر  sara bar   

كُلونِ در: کُلّییَه kolliya 

دالان (راهرو): بالََّه bâlla   

ایوان: اِیوُن«صُفَّه»: eyvon (soffa)   

سوراخِ سقف راهرو: سَرسَرا sarsarâ  

زیرزمین: زیرکَِندَه  zirkεnda    

بادگیر: واگیرvager  

پلّه: پَِلَِّکُنه pεllεkona (ج: پَِلَِکُنی  pεlεkoni)

راه پلّه: پَِلَِّکُنَه رِی  pεllεkona rey   

پشت‌بام: پَشتی بُوْنی  paŝti bowni   

راه پلّه پشت بام: پَشتی بُوْنی پَِلَِکُنَه رِی  paŝtibowni pεlεkona rey  

 ناودان: نالَه ژُنَه nâlεžona   

دیواره لبِ پشت‌بام: هَِرَّه hεrra

نرده چوبی جلوی ایوان یا کنار راه پله: مَجَِر majεr    

هاوَنِ سنگی: هَِرَِنَه hεrεna   

هاون برنجی: هُوْوَِنگ howvεng یا: خُووین xowvin

آسیاب دستی: آرَِکَه ârεka  

اهرُم (دیلم): دِیلَِمَه deylεma    

تاقچه کوچک که دستی در دیوار ایجاد شده باشد: تاکُنا tâkonâ

تاقچه کوچکتر: تاکُنِکَه  tâkoneka  

آینه: اِینَه eyna     

آینه بخت: اِینِئی بَختی eynei baxti یا : بَختی اِینَه baxti eyna

آینه دِقّ: اِینِئی دِّقیeynei dεqqi (آئینه‌های مقعر و محدب)

آینه شمعدان: اِینَه شَمدُنی eyna šamdoni مجموع آینه و دو شمعدان.

آینه قدّی: اِینئی قدّی eynei qaddi

آینه قرآن: اِینَه قُرئُن eyna qorön

آب‌انبار: مُزُمبَِل mozombεl   

آب‌انبار خانگی: خوت  xut   

پاشیر: سُلچا solčâ

اُتاق: اُتاق otâq    

درِ اتاق: اُتاقی بَر otâqi bar     

تاقچه: تا tâ     

تاقچه بلندِ زیر سقف: رَف  raf     

درگاهی داخل اتاق: تابَِرَه tâbεra  

کرسی: کُرسییَه korsiya  

چاله کرسی: کُرسییَه چالا  korsiya čâlâ

 بُقچه لباس: تَلییَه taliya    

بُقچه خالی: پَرزینا parzinâ     

بُقچه خالی کوچک: پَرزینِکَه parzineka

صندوق چوبی جای لباس: یَخدونَه yazdona   

صندوقچه چوبی جای جواهرات: مَبَِرا mabεrâ یا: مَِجیرییَه  mεjiriya

رختخواب: لابالین lâbâlin    

بالش: بالَِشمَه bâlεšma   

رویه بالش : بالَِشمَه دیمَه bâlεšma dima  

تُشک: نَلی  nail    

لحاف: دَِواجَه  dεvâja   

پُشتی: پُشتییَه poŝtiya

رختخواب پيچ: چُوْوَِستَِرَه čowvεstεra

رختخواب پیچیده شده در رختخواب پیچ: باغبُند bâqbond که به جای پُشتی از آن استفاده می‌شود.

ننو: نَِنو nεnu    

گهواره: گُوْرَه gowra     

تابِ بازی بچه‌ها: سَِنجالو sεnjâlu  

چراغ نفتی: نَفتییَه چَِلا  naftiya čεlâ   

لامپا: لَمپا lampâ  

گردسوز: گَِردسوزَه gεrdsuza    

انبر دستی: اَِمبُر دَستی یَهεmbor dastiya  یا : اَِمبُر دَستَه εmbor dasta  

انبرِ قند: قَندی اَِمبُرَهqandi εmbora: مخصوص شکستن و حبّه‌حبّه کردن قند.

انفیه دان: اَنفییَه دُنَهanfiya dona (ج: اَنفییَه دِنی anfiya doni)

انگاره: اَِنگارَهεngâra: ظرف دسته دار فلزی که استکان، لیوان و مانند آنها را در آن می‌گذارند. پایه، جا استکانی ،گیره.

باد بزن: وازَّن ( بازَّن ) vâzzan ( bâzzan )

سماور: سَِماوَِر sεmâvεr   

قوری: قورییَه quriya    

استکان: ایستیکامَه istikâma    

نعلبکی: نَلبَِکییَه nalbεkiya     

قاشق چایخوری: چایخوری چُمچا čâyxori čomčâ   

شکر: شَکَِر ŝakεr

دِرَفش: دَِرَِتَه dεrεta 

زُباله: رَِتَه رو  rεtaru  

===================

آشپزخانه: مُطبَق motbaq    

درگاهی داخل آشپزخانه که جلوی آن تیغه کشیده باشند: پالُوْوَه pâlowva 

اجاق: کَِلَّه kεlla   

ظرف پخت غذا: قَلیفَه qalifa   

دیگ: دیگ dig    

دیگ کوچک: دیگچا digčâ    

ماهیتابه: لَلَِقو lalεqu   

ملاقِه: مَِلاقا  mεlâqâ   

دستگیره آشپزخانه: پَِلاسَه pεlâsa

کاسه مسین بزرگ: مَسین مَِسین کاسَه masin mεsin kâsa

برنج: بَِرَِنج bεrεnj آلیاژی به رنگ زرد روشن که از مس و روی تهیه می‌شود و در فلزکاری ، از جمله ساختن سینی و سماور به کار می‌رود.

برنج: وَِرَِنجی vεrεnji

دَم کردن برنج: تُمَه کَِردییُن toma kεrdiyon

بخاری که از برنج در حال دم کشیدن از روی دم کنی بلند می‌شود: تُمَه toma

دم کنی پلو: تُمَه کَنَه toma kona   

آبکش: هَلیم کَِشَه ( هَلین کَِشَه )halimkεša ( halinkεša )  

آرد بیز (الک): پَریژُن parižon     

قاشق: چُمچا čomčâ    

قاشق چوبی بزرگ: کَمچا kamčâ

بشقاب (چینی): بُخشاب boxŝâb    

بشقاب (فلزی): دُوْری dowry      

بانکه: بانکا bânka: ظرف شیشه‌ای در دار، با دهانهِ گشاد برای نگهداری روغن و مربا. (ج: بانکِه bânke)

بند : بُند bond:

1: ریسمان ، تسمه و مانند آنها که برای بستن چیزی به کار می‌رود. 2: دیواره‌ای که در مقابل آب ایجاد می‌کنند 3: درز میان قطعات مصالح به کار رفته در سطوح نمایانِ ساختمان که معمولاً آن را با سیمان و مانند آن می‌پوشانند 4: حدّ فاصل بین استخوان‌های انگشت دست و پا، بند انگشت ..  

بندِ رخت پهن کردن: رَژَه raža ریسمانی که دوسرِ آن را به جایی می‌بندند و روی آن لباس‌های شسته شده را پهن می‌کنند.

بند ساعت: بُندی ساعَِتی bondi sâ,εti

بندشلوار (بندِ تنبان): شووْآلَه بُندَه šuwâla bonda: ریسمانی که در لبه بالای شلوار ، لیفه شلوار (شووْآلَه لیفَه šuwâla lifa) یا پیژامه قرار می‌گیرد و با آن ، شلوار را به کمر بسته و محکم می‌کنند.

بندِ شلوارکش: شووْآلَه بُندَه کَِشَه šuwâla bonda kεša: میله‌ای استخوانی یا فلزی به قطر پنج یا شش میلی‌متر و درازای پانزده سانتی‌متر که یک سرِ آن گرد و سرِ دیگر آن سوراخی دارد و بند تنبان را داخل سوراخ کرده و به وسیله آن داخل لیفه شلوار می‌کنند.

بند کفش: بُندی لَلَِکُن bondi lalεkon

بشکه: بُشکا böškâ

بطری: بُطرییَه botriya

قدح (بادّیه): بادّییَه bâddiya

سینی مسی لب کُنگره‌ای: مَجیمَه majima     

آبگردان (ملاقه بزرگ): اُوْگَِردُن owgεrdon    

خاک انداز: آتَِشگیر âtεŝgir   

انبُر: ماشَه mâŝa      

ذغال: اَِذغالی εzqâli     

خاکه ذغال: اَِذغالَه خاکا εzqâla xâkâ    

آتشگردان: آتَِش صافییَه âtεŝsâfiya    

حبۀ آتش: آتَِشَه تولا âtεŝa-tulâ  

تنور: کَِلَه kέla 

سوراخ کناره تنور جهت هوارسانی: کَِلَه وَرَه kεlavara   

لاک: لاکَه lâka    

زیرانداز لاک: آردَه سُفرَه ârda sofra     

آردی که روی لاک و چونه خمیر می‌ریزند که خمیر به آنها نچسبد: پییُنَه piyona    

وَردنِه: مَرزَه marza  

وسيله چسباندن نان به تنور: مَقَِتَه maqεta  

سیخ: سیغَه siqa    

سیخ بزرگ: مَسینَه سیغَه masina siqa     

سیخ کوچک: کَسینَه سیغَه kasins siqa

انبر بزرگ مخصوص نان درآوردن از تنور: مَسین ماشَه masin mâŝa   

سَبوس: سُوْویس sowvis  

مستراح: مَِوال mεvâl یا: خَِلا xεlâ   

=================== 

آفتابه مسی: بَِرَِقَه bεrεqa 

آفتابه سفالی: لولِئینَه luleina

آفتابه برنجی: قَرآفتابَه qarâftâba   

(لوله آفتابه: آفتابَه لیلَه âftâba lila  یا : بَِرَِقَه لیلَه bεrεqa lila)

=================== 

اسامی خانه و ملحقات آن به زبان سمنانی

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *

جستجو

آثار و تألیفات

مطالب دیگر

سرگذشت نفت خوریان سمنان

سرگذشت نفت خوریان سمنان

   مولف در مقدمه این کتاب می نویسد: بهره برداری و استخراج نفت در ایران، داستانی گسترده و طولانی دارد که گستردگی آن تقریبا پهنای

تاریخ راه آهن استان سمنان

تاریخ راه آهن استان سمنان

   مولف علاقمند به کارهای پژوهشی است که کسی تاکنون به سراغ آنها نرفته است. وی در پیشگفتار این کتاب(تاریخ راه آهن سمنان) چنین می

گنجینه ای از مثل های گویش سمنانی

بخش ششم از ن  تا  ی (پایانی) 

مثل هائی با اولین حرف( ن  n )   & : نٍدٍرد‌يُن اي جوُر، دٍرد‌يُن هٍزار جور گٍرٍفتاري‌يَه. nεdεrdiyon i jur- dεrdiyon hεzâr jur gεrεftâriya .

گنجینه ای از مثل های گویش سمنانی

بخش پنجم از  گ  تا  م

مثل هائی با اولین حرف( گ  g ) &: گاپاسٍكَه مٍمُنِه، نه بويي دارِه نَه دَم.  gâpâsεka mεmone – na boyi dâre na dam.                                   =

ارسال پیام