1= شُرشُری وارَِشی پی نَتَِرسا، نُم نُمی وارَِشی پی بَتَِرس.

šoršori vârεši pi natεrsâ. nom nomi vârεši pi batεrs.                          

: از شُرشُرِ باران نترس، از نَم نمِ باران بترس.

: این مثل در مورد افراد عصبانی‌مزاج گفته می‌شود که آنچه در دل دارند به یکباره بیان می‌کنند و بعد آرام می‌شود. ولی آنان که می‌رنجند و حرفی نمی‌زنند، ولی در غیابِ فرد، نزد دیگران از او سعایت می‌کنند و باعث تخریب آبروی کسی می‌شوند کاربرد دارد.

===========

2= ای رو وارَِشَه وُ دَس رو وارَه دارَِش.

i ru vârεša das ru dâra vârεš.                                                            

: یک روز باران است و ده روز باران درختی.

: این مثل در بیان پس لرزه‌های بعد مصیبتی کاربرد پیدا می‌کند.

========

3= وارَِش مَِشتِه، دارَه وارَِش مَنَِشتِه.

vârεš mεšte – dâra vârεš mεnεšte.                                                     

: باران می‌ایستد، باران درختی نمی‌ایستد.

: این مثل درمورد افرادی که در جریانی دخیل نیستند ولی اعمال و رفتار و گفتارشان باعث رنجش می‌شود کاربرد دارد.

========

4= وارَِش بییَِما دَرزَه دیریکی هُمشِن.

Vârεš biyεmâ darza diriki homšen.                                                 

: باران آمد، درز و مرزها پوشانده شد.

: این مثل درمورد فرد بی‌بضاعتی کاربرد دارد که به نان و نوائی رسیده و مشکلات قبلی خود را برطرف کرده باشد.

=========== 

5= ای سِیل مَِگی بِی تا اَِن گُندی بَبَِرِه.

i seyl mεgi bey tâ εn gondi babεre.                                                  

: یک سیل باید بیاید تا این گند را ببرد.

: این مثل درمورد فردی کاربرد دارد که کارهای خلافی کرده و باعث آبروریزی فراوان شده باشد. لذا با بیان این مثل چنین عنوان می کنند که به این سادگی‌ها نمی توان کارهای خلاف او را برطرف کرد. قدرت زیادی لازم است.

============

6= وارَِشی دَست پس بُوْریچین، نالَِژونین تَیی بَِشتِچین.

vârεši dast pi bowričin – nâlεžonin tayi bεštečin.                     

: از دست باران فرار کردیم، زیر ناودان ایستاده‌ایم.

: این مثل درموردی فردی کاربرد پیدا می کند که از گرفتاری کوچکی فرار می‌کرده و ندانسته مبتلا به گرفتاریِ بزرگی می‌شود.

=========== 

در وصف شدتِ بارشِ باران:

7= وارَِش مِی بَِرَِقَه لیلِه واری.

vârεš mey bεrεqa lile vâri.                                                        

: باران می‌آید به مانند آبی که از لوله آفتابه می‌ریزد.

===========

8= وارَِش مِی هَنون کو مَِذُن دَِماس ژویری شَه.

vârεš mey hanun ko mεzon dεmâs žowriša.                                    

: آنچنان باران می‌بارد که بگیری بروی بالا.

===========

به نقل از کتاب (گنجینه‌ای از مثل‌های گویش سمنانی)

گویشور و پژوهشگر فرهنگ شفاهی مردم سمنان

ذبیح الله وزیری (وزیری سمنانی)

اردیبهشت ماه 1399

چند ضرب المثل دیگر :

1 : وارَِش مَِشتِه، دارَه وارَِش مَِنَِشتِه. 

: باران می ایستد، باران درختی نمی ایستد.

2 : ای رو وارَِشَه وُ دَس رو دارَه وارَِش. 

: یک روز باران است و ده روز باران درختی.

 3 : وارَِش بییَِما، دَرزَه دیریکی هُم شِن..

: باران آمد، درز و مرز ها به هم آمدند.

4 : وارَِش مِی بَِرَِقَه لیلِه واری.

: باران می آید به مثل لوله آفتابه.

5 : وارَِش مِی هنون کو دَِماس ژویری شَه.

: باران می آید آن طوری که بچسب و برو بالا.

6 : وارَِشی دس پی بُوریچین، ناله ژونین تیی بَِشتِه چین.

: از دست باران فرار کردیم، زیر ناودان ایستاده ایم.

===================