دسته‌بندی اسامی پرندگان به زبان سمنانی به شرح زیر است:

پرندگان خانگی «ماکیان» و پرندگان پروازی:

پرنده = پَِرَِندا  pεrεndâ (ج: پَِرَِندِه pεrεnde)

اردک: اُردَِکَه ordεka (ج: اُردَِکی ordεki)

بلبل : بُلبُلَه bolbola:

1: پرنده ایست به اندازه گنجشک با پشت قهوه‌ای و شکم خاکستری و خوش آواز. 2: کنایه از کسی که سریع و شیرین حرف می‌زند.(ج: بُلبُلی  bolboli)

(به مثل بلبل: بُلبُلین واری bolbolin vâri)  

بلدرچین: بَدبَدا badbadâ: پرنده‌ای با منقار کوچک ضخیم و خمیده ، بال‌های کوتاه و صدای بلند. (ج: بَدبَدِه  badbade)

بوقلمون: بوقَلَِمونَه buqalεmuna (ج: بوقَلَِمونی buqalεmuni)  

خروس : خوروس xurus (ج: خوروسی xurusi)   

قناری: قَِنارییَه qεnâriya (ج: قَِناری qεnâri)

مرغ: کَرگَه karga (ج: کَرگی kargi)

جوجه مرغ: چوتا čutâ (ج: چوتِه čute)

لانه مرغ : کَرگَه لُنَه karga lona (ج: کَرگَه لُنی karga loni)

ظرف آبخوری پرندگان خانگی: کَرگَه تیلَه  karga tila

مرغ کُرچ : کُکَه کَرگَه koka-karga (ج: کُکَه کَرگی koka kargi) 

چينه‌دان: چیکَِندونَه  čikεndona (ج: چیکَِندونی čikεndoni)   

سنگدان: سُنگَِندونَه sowngεndona (ج: سُنگَِندونی sowngεndoni)  

پرندگان پروازی:

پرستو سیاچَِلچَِلا siyâ čεlčεlâ (ج: سیاچَِلچَِلِهsiyâ čεlčεle)

بچه پرستو: سیاچَِلچَِلِن وَچا siyâ čεlčεlen vačâ (ج: سیاچَِلچَِلِن وَچِه  siyâ čεlčεlen vače)

آشیانه پرستو: سیاچَِلچَِلِن آشیُنَه siyâ čεlčεlen âŝyona (ج: سیا چَِلچَِلِن آشییُنِه  siyâ čεlčεlen âŝyone)

دم جُنبانک: چَِلچَِلا  čεlčεlâ (ج: چَِلچَِلِه  čεlčεle) 

بچه دم‌جنبانک: چَِلچَِلِن وَچا čεlčεlen vačâ (ج: چَِلچَِلُن وَچِه  čεlčεlon vače)

آشیانه دم جنبانک: چَِلچَِلِن آشیُنَه čεlčεlen âŝyona (ج: چَِلچَِلِن آشیُنِه  čεlčεlen âŝyone)

خفاش: شُوْپَرَِکَه (خُفّاشَه) (ŝowparεka (xoffâŝa (ج: شُوْپَرَِکی šowparεki)

داركوب: دارَه توتوکَه  dâra-tuktuka (ج: دارَه توک توکی  dâra-tuktuki)  

سبزه­ قبا: سُوْزَه جُمجُمَه  sowza-jomjomâ (ج: سُوْزَه جُمجُمِه sowza-jomjome)

 شانه­ به­ سر: شُوْنَه به سَرَه ŝowna-bε-sara (ج: شُوْنَه بَِه سَری sowna bε sari)

کبوتر: کوتَِر kutεr (ج: گبوترها = کوتَِری  kutεri)

بچه کبوتر: کوتَِرَه وَچا  kutεra vačâ (چ: کوتَِرَه وَچِه kutεra vače)

لانه کبوتر: کوتَِرَه لُنَه   kutεra lona (ج: گوتَِرَه لُنی   kutεraloni)

كبك: کُوْکَه  kowka (ج: کُوْکی   kowki)

گنجشک: مَرگوژا margužâ (ج: مَرگوژِه  marguže )

بچه گنجشک: مَرگوژَه وَچا  marguža vačâ (ج: مَرگوژَه وَچِه marguža vače)

لانه گنجشک: مَرگوژَه لُنَه  marguža lona (ج: مَرگوژَه لُنی  marguža loni)

عقاب: اَلَّه alla (ج: اَلِّه alle)

بچّه عقاب: اَلِّن وَچا  allen vačâ (ج: اَلِّن وَچِه allen vače)

آشیانه عقاب: اَلِّن آشیُنَه allen âŝyona (ج: اَلُّن آشییُنِه  allon âšiyone)

کلاغ: کَِلا kεlâ (ج: کَِلِه  kεle)

بچه کلاغ: کَِلا وَچا  kεlâ vačâ (ج: کَِلا وَچِه kεlâ vače)

آشیانه کلاغ: کَِلِن آشیُنَه kεlen âŝyona (ج: کَِلُن آشییُنِه  kεlen âŝyone)

کلاغ زاغی: کَِلا کَشکییَه kεlâ kaŝkiya (ج: کَِلا کَشکی  kεlâ kaŝki)

بچه کلاغ زاغی: کَِلا کَشکین وَچا  kεlâkaŝkin vačâ (ج: کَِلا کَشکین وَچِه kεlâkaŝkin vače)

آشیانه کلاغ زاغی: کَِلا کَشکین آشیُنَه kεlâkaŝkin âŝyona (ج: کَِلا کَشکین آشیُنِه kεlâkaŝkin âŝyone)

مرغابی: مُرغابییَه  morqâbiya (ج: مُرغابی  morqâbi)

توجه: چه فرقی یَه بینی (لانه= لُنَه) با (آشیانه= آشیُنَه)

لانه: لُنَه، جایی رَه مایَن کو همه طرف دَِبَِستِه یَه وُ فقط ای طرف وایَه برایی آمد و شُدی پَِرَِندِن، مثلی: مَرگوژَه لُنَه. اَگَه دَستی سازَه بو، بَرَن دارِه. مثلی: کَرگَه لُنَه.

آشیانه: آشیُنَه، فقط کف دارِه وُ ای کمی هَم دُورَه، همه طرف وایَه. پَِرَِندا هر طرفی پی کو بِی، مَِزُنِه هُشتُن دَِلَه آشیُنِه بَنینِه و پِی بو.        

1397/06/28

================================

• اسامی پرندگان به زبان سمنانی