در فرهنگ شفاهی مردم سمنان، ضربالمثلهائی وجود دارند که توجه به آنها میتواند در زندگی راهگشا باشند. یکی از آنها ضربالمثل زیر است:
&: اَگَه مِینی تَه زور مَنَِرَِسِه، لَلَِکِه هیریژ و بُوْریژ.
agameyni ta zurmanεrεse. lalεkehiriž o bowriž.
: اگر میبینی زورت نمیرسد، کفشها را بریز و بگریز.
این مثل میتواند چند تفسیر داشته باشد:
1= گاهی با فردی مواجه میشوید که اصلاً حرف شما را درک نمیکند و فقط حرف خودش را میزند و قصد دارد که شما را تحت تأثیر رفتار و گفتار و حرکات خود قرار دهد. در این صورت بحث کردن با فرد مورد نظر بیفایده و جز خودآزاری نتیجه دیگری در بر نخواهد داشت، لذا بهتر است که از منافع مادی یا معنوی آن بحث صرفنظر کرده و از ادامه بحث خودداری نمود.
2= گاهی با فرد زورمندتر از خود مواجه میشوید و سرِ موضوعی بحثتان میشود، در این صورت عاقلانه نیست که با وی پنجه در پنجه شوی، چون نتیجه کار از ابتدا روشن است. وقتی قصد دارد که با تو درگیر شود، شاید بهتر باشد که از کفشهای خودت هم بگذری و پا به فرار بگذاری.
شاهد مثال: دو نفر کارگر که یکی در پشت بام ساختمانی بود و دیگری پائین، بر سرِ موضوعی بحثشان می شود. آن که پائین بود جملهای به کارگر بالایی گفت که خیلی بهش برخورد، لذا به کارگر پائینی گفت: اگر مردی وایستا تا بیام پائین. کارگر دومی دید که از نظر فیزیکی حریفش نیست گفت: مَردَم و فرار می کنم، و فرار کرد.
مسلماً کار عاقلانهای کرد که فرار کرد و اگر میایستاد معلوم بود که کتک جانانهای میخورد. مثلِ دیگری هست که میگوید: انسان نباید خود را با شاخ گاو در بیاندازد.
شاهد مثال: دو نفر از راهی میگذشتند که دیدند گاوی از روبرو می آید. یکی از آنها که ترسیده بود از درختی بالا رفت، دوستش گفت که چرا ترسیدی و بالای درخت رفتی؟ دوستش گفت: مگر نمیبینی که گاو دارد میآید، عقل ندارد ولی هم زور دارد و هم شاخ، پس بهتر است که از آن دوری کنم.
پس دوری کردن از افراد نادان، در هرصورت ارجح تر است.
از طرفی گفته شده است: از جلو به گاو نزدیک نشو و از عقب به خر.
===================
- اگر میبینی که زورت نمیرسد