این مقاله را به جهت کسب اطلاعات بیشتر در مورد تاریخچه سیستم متریک و نیز برای به دست آوردن دانش در مورد انواع مختلفی از اندازه‌گیری‌های متریک، همراه با واحدها و تبدیل آنها مطالعه نمایید.

  معمولاً مرسوم است که مردم برای شمارش هر چیز از واحد خاصی استفاده می‌کنند. به عنوان مثال برای شمارش شتر از واحد نفر و برای شمارش فرش یا پتو از واحد تخته استفاده می‌کنند. بنا بر این همان گونه که برای شمارش، به یک سری واحدها نیاز داریم، در مبحث اندازه‌‌گیری نیز نیاز به یک سری واحد خاص احساس می‌شود.

سیستم متریک توسط یک شیمی دان فرانسوی به نام لاوازیه در قرن 18 ابداع شد. این کار به گونه‌ای انجام شد که چندین سیستم اندازه‌گیری در آن زمان به صورت یک پارچه و در یک پِلَت فُرم جهانی استفاده شد. انگیزه اصلی این کار، تسهیل تجارت به صورت آسان‌تر در میان کشورهای مختلف و یا مناطقی است که از سیستم‌های مختلف اندازه‌گیری استفاده می‌کردند. اساس این سیستم، از ماهیت خود سیستم مشتق شده بود. به عنوان مثال، آب به عنوان یکی از این اساس‌ها مورد استفاده قرار گرفت. 1 لیتر آب به اندازه 1 کیلو گرم وزن دارد و 1 دسی متر مکعب اندازه‌گیری می‌شود. آب در صفر درجه سانتیگراد یخ می زند و در صد درجه سانتیگراد به جوش می آید.

اندازه‌گیری‌های متریک با توان 10 به یک دیگر مرتبط هستند. پیشوندهای معمول مورد استفاده برای واحدهای مختلف در سیستم متریک، “دکا” برای ده، “هکتا” برای صد، “کیلو” برای هزار، “دسی” برای دهم، “سانتی” برای صدم و “میلی” برای هزارم می‌باشد.

این سیستم (به نام”سامانه استاندارد بین‌المللی یکاها” یا به طور مختصر “SI” به رسمیت شناخته شد و در اکتبر سال 1960 تقریباً توسط همه کشورهای جهان به تصویب رسید.

شواهد زیادی وجود دارد که مصری‌ها اولین تمدنی بودند که واحد استاندارد طول را مطرح کردند. واحد آن‌ها بر مبنای ساعد بود از ابتدای ساعد تا سر انگشتان حدوداً ۴۵ سانتی متر یا ۱۸ اینچ می‌شود که به آن ذراع نیز گفته می شود. یونانی‌ها عرض 16 انگشت را معادل یک فوت در نظر گرفتند و رومی ها فوت را از آن‌ها بر داشت کردند. رومی‌ها یک فوت را به 12 قسمت تقسیم کرده و هر واحد را یک اینچ نامیدند. واحد یارد توسط هنری پادشاه انگلستان در قرن 12 به وجود آمد و سال‌ها پیش ایالات متحده این استاندارد اندازه‌گیری را از لندن پذیرفت.

در ادامه چند واحد متریک و تبدیل آنها ارائه شده است:

سیستم اندازه‌گیری متریک

(طول)

واحدهای کاربردی طول عبارت از متر، فوت، اینچ و مایل هستند. از فوت بیشتر برای ارتفاع از سطح زمین استفاده می شود. اینج در اندازه‌گیری صفحات تلویزیون و مانیتور رایج است و مایل در بسیاری از کشورها به جای کیلومتر استفاده می‌شود (مثلا فاصله بین دو شهر و …). واحد دیگری به نام یارد نیز برای مسافت به کار می‌رود که تقریباً برابر متر است.

10 میلی‌متر = 1 سانتی‌متر

10 سانتی‌متر = 1 دسی‌متر

10 دسی‌متر = 1 متر

10 متر = 1 دکا متر

10 دکا متر= 1 هکتومتر

10 هکتومتر= 1 کیلومتر

1000 میلی‌متر = 1 متر

100 سانتی‌متر = 1 متر

1000 متر = 1 کیلو‌متر

(جرم)

وزن نیز دارای واحدهای متفاوتی، از جمله کیلو گرم، گرم، اونس، پوند، تن و…،

است. البته واحدهایی مثل سیر و مثقال نیز در کشورمان وجود دارد که برای مواد ارزشمند مثل زعفران، طلا و… کار برد دارد. گرم و کیلو گرم رایج ترین واحدهای اندازه گیری هستند. اونس بیشتر در مورد وزن طلا (در جهان) به کار می رود

 
1000 گرم = 1 کیلوگرم

1000 کیلوگرم = 1 تن

(حجم)

برای حجم واحدهایی از جمله گالن، لیتر، سی سی، سانتی متر مکعب و… به کار می رود. حتماً شنیده‌اید که گالن و یا بشکه بیشتر برای خرید و فروش نفت در بازار جهانی به کار می‌رود. به عنوان مثال وقتی گفته می‌شود هر بشکه نفت‌خام دریای شمال در بازار جهانی فلان قدر دلار به فروش رفت منظور همان 7853ر3 لیتر است. لیتر کاربردهای زیادی دارد و از جمله آن در مورد بنزین و … است.

10 میلی‌لیتر = 1 یک سانتی‌متر مکعب

10 سانتی‌متر مکعب = 1 دسی لیتر

10 دسی‌لیتر = 1 لیتر

1000 میلی‌لیتر = 1 لیتر

(مساحت)

100 میلی‌متر مربع = 1 سانتی متر مربع

100 متر مربع = 1 ایکر

100 ایکر = 1 هکتار

100 هکتار = 1 کیلو متر مربع

10000 سانتی متر مربع = 1 متر مربع

10000 متر مربع = 1 هکتار

1000000 متر مربع = 1 کیلومتر مربع

سیستم اندازه‌گیری امپریال (سیستم شاهنشاهی بریتانیا)

(طول)

12 اینچ = 1 فوت

3 فوت = 1 یارد

22 یارد = 1 زنجیر

10 زنجیر = 1 فورلانگ

8 فورلانگ = 1 مایل

5280 فوت = 1 مایل

1760 یارد = 1 مایل

(جرم)

5ر437 دانه (گرین) = 1 اونس

16 اونس = 1 پوند

14 پوند = 1 سنگ (استون)

8 سنگ (استون) = 1 خروار

20 خروار= 1 تن

(حجم)

20 اونس مایع = 1 پینت

4 گیل = 1 پینت

2 پینت = 1 کوارت

4 کوارت = 1 گالن

8 پینت = 1 گالن

(مساحت)

144 اینچ مربع = 1 فوت مربع

9 فوت مربع = 1 یارد مربع

4840 یارد مربع = 1 ایکر

640 ایکر = 1 مایل مربع

تبدیل فرمول ها

(طول)

1 اینچ = 54ر2 سانتی متر

1 فوت = 3048ر0 متر

1 مایل = 6093ر1 کیلومتر

1 سانتی متر = 3937ر0 اینچ

1 متر = 2808ر3 فوت

1 کیلومتر = 62137ر0 مایل

(جرم)

1 اونس = 3495ر28 گرم

1 پوند = 4536ر0 کیلوگرم

1 کیلوگرم = 2046ر2 پوند

1 گرم = 0353ر0 اونس

(حجم)

1 گالن = 7853ر3 لیتر

1 لیتر = 0567ر1 لیتر

(مساحت)

1 فوت مربع = 0304ر929 سانتی‌متر مربع

1 متر مربع = 003ر1550 اینچ مربع

فرمول‌های ساده برای تبدیل دما به شرح زیر است:

از فارنهایت به سلسیوس:

با کسر 32 از درجه حرارت فارنهایت، ضرب در 5 و پس از آن تقسیم نتیجه بر 9،

 درجه حرارت سانتی‌گراد به دست می‌آید.

از سلسیوس به فارنهایت:

با ضرب درجه حرارت سانتیگراد در 9، تقسیم نتیجه بر 5، و سپس با اضافه کردن 32

به نتیجه، درجه حرارت فارنهایت به دست می‌آید.

تألیف: حمید وثیق زاده انصاری

منبع: راسخون

برگرفته از فضای مجازی راسخون

============================

واحدهای وزن در ایران

1= قیراط (Carat): یکای اندازه‌گیری جرم بوده و در بسیاری از کشورهای جهان در اندازه‌گیری سنگ‌های قیمتی و مروارید و الماس به کار می‌رود. هر قیرا 2/0 گرم یا 200 میلی گرم می‌باشد. هر پنج قیراط معادل یک گرم است.

2= مثقال: مثقال واژه برگرفته از زبان عربی است، هر مثقال 64/4 گرم است. این واحد که از دیرباز در کشورهای اسلامی استفاده می شده است، واحدی برای اندازه گیری وزن اجناس گران قیمتی چون طلا، جواهرات و زعفران است.

3= نخود: هر نخود برابر با 195.3125 میلی‌گرم است.

4= سیر: واحد سیر معادل 16 مثقال و هر سیر 75 گرم است.  

5= کیلو: کیلو معادل هزار گرم است.

6= من: یکی دیگر از واحدهای سنتی جرم در ایران، من است و در شهرهای مختلف ایران مقدار متفاوتی داشت. برای مثال منِ تبریز معادل 3 کیلوگرم و منِ اصفهان، معادل 6 کیلوگرم، منِ لرستان 10 کیلوگرم و منِ رِی 12 کیلوگرم بود. ولی پس از استاندارد شدن واحدهای وزن در ایران، معادل 3 کیلوگرم معادل 3000 گرم تعیین شد.  

7= خروار: از واحدهای وزن در ایران و بر حسب من محاسبه شده و برابر 100 من تبریز بوده است. اما با استاندارد شدن واحدها، در ایران معادل 300 کیلوگرم محاسبه می‌شود.   

======================