میرزا محمد ربیع فرزند میرزا جعفر خان، پیشکار شاهزادگان قاجار است. وی در سال 1247 هجری قمری در سمنان متولد شد و تحصیلات مقدماتی خود را در سمنان به پایان رسانید. وی در عنفوان جوانی دارای هیکل عظیم و جثه قوی، فوقالعاده وجیه بود. از این رو زیاد مغرور بار آمده بود. عموی او میرزا مهدی بواسطه تقرّبی که در دستگاه محمدشاه قاجار داشته، برادر خود میرزا جعفرخان را به لهلهگی اطفال محمدشاه تعیین و بیابانک سمنان را هم تیول او میکند. به همین دلیل نیز وی در دستگاه قاجاریه وارد گردید و مقام و منزلتی یافت. ولی پس از چندی به دستور ذوالفقار خان حاکم مستبد سمنان در دوره قاجاریه، زندگی وی به غارت رفت و جلای وطن کرد. بعد از حکومت ذوالفقار خان، با املاکی که از پدر به ارث برده بود در سمنـان روزگار میگذرانیـد. میزا محمد ربیع، مردی آزاده و با همّت بوده و پس از 95 سال زیستن در سال 1342 هجـری قمـری در سمنـان وفات و در قبرستان پیر علمدار مدفون گردیده، سال تاریخش «یاغفران» است و آن قبرستان فعلا خراب و جزو خیابان شده است. اشعـار پخته و محکمی از او مشاهده شده. در شعر «ارم» تخلص میکرد. چند بیت از اشعار وی برای نمونه درج میگردد.
محبسِ جان در شکنجِ زلفِ جانانست و بس
در خمِ هر تارِ مویش، یک جهان جانست و بس
چاه کنعـان را بهـل، چاه زنخـدانش ببین
در فضـای ظلمتش، صـد ماه کنعـانست و بس
گـرچـه بسیارند خوبان جهـان در دلبری
یـار مـا در دلــربایـی، شـاه خوبانست و بس
دست بـردار از مـداوایِ غـمِ رنجورِ عشق
زان کـه دردِ عشق، او را عین درمانست و بس
بهرِ سود از وادیِ ایمن «ارم» رخ برمتـاب
خاکِ صحرای سلامت، لعـل و مرجانست و بس
یکی میگفت، روزی این شعر او را برای فصیحالزمان شیرازی خواندم، فصیحالزمان گفت که وی استاد من بوده است. فصیحالزمان متخلص به رضوانی است که از شعرای معروف شیراز است و غزل نیکو میسراید. یکی از غزلهای معروفش این است که فقط دوبیت آن ذکر میگردد:
همه هست آرزویم، که ببینم از تو روئی
چه زیان تو را که من هم، برسم به آرزوئی
به كسی جمال خود را ننمودهای و بينم
همه جا به هر زبانی، بود از تو گفت و گويی
شعر از فصیحالزمان شیرازی (رضوانی)
بخشی از متن فوق برداشتی است آزاد از مطالب صفحه213 کتاب (مجله اطلاعات، علی صحّت سمنانی در سال1308شمسی)
نیز شعر فصیحالزمان شیرازی، برداشتی است از http://ajang.blogfa.com
2 پاسخ
با درود فراوان خدمت شما استاد گرامی جناب آقای وزیری ،مطالب را دیدم بخصوص راجع به میرزا محمد ربیع، جد اعظم مان، بسیار عالیست. فقط فکر می کنم در ثبت اشعار مصراع ها جا به شده است.
موفق و موید و تندرست باشید.
درود و عرض ادب خدمت شما سرکار خانم وزیری. ابیات با منبع اصلی چک شدند. اما اگه باز فکر میکنید ابیات یا مصراع ها جابه جا شدند و در صورت داشتن اصل شعر، لطفا ارسال بفرمایید تا تصحیح شوند. و اگر اشعار دیگری از این شاعر دارید لطفا ارسال کنید تا بارگزاری شوند.