اسامی میوهها به زبان سمنانی به شرح زیر هستند:
ميوه: حاصَِل (میوَه) hâsεl (miva)
آلبالو: آلوبالوئَه âlubâlua (ج: آلوبالوئی âlubâlui)
آلو: اَللُکَه alloka (ج: اَللُکی alloki): آلوئی که جنبه میوه دارد و به صورت تازه مصرف میشود .
آلو خورشتی: آلوئَه âlua (ج: آلویی âlui)
آلو زرد: زَردَه اَللُکی zarda âlloki: آلوی زرد که اصطلاحاً به آن ، قطره طلا هم گفته میشود.
آلوچه: آلوچّا âluččâ (ج: آلوِچِه âlučče): میوه تخم مرغی شکل کوچک که قبل از رسیدن سبز و پس از رسیدن به رنگ زرد و سرخ متمایل به بنفش در میآید و مزه آن ترش و شیرین ، ملس است.
آلوچه خشک: آلوچَّه خُشکَه âlučča xoŝka جمع: آلوچَّه خُشکی âlučča xoŝki
(قلمه آلوچه: مُقَشَِّری moqaššεri: گوشت آلوچه های نارس و ترش را با چاقو به صورت نواری در آورده و خشک کرده و در زمستان به هنگام پختن غذا به جای ترشی و به عنوان چاشنی به غذا اضافه میکردند)
ازگیل: ازگیلَه azgila: میوه کروی قهوهای رنگ، گوشتالو و ترش و شیرین با دانههای نسبتاً درشت. گیاه این میوه درختچهای خاردار و جنگلی است.(ج : اَزگیلی azgili)
امرود (گلابی جنگلی): اَِمروئَهεmrua (ج : اَِمروئیεmrui)
انار: نارnâr (جمع: ناری nâri)
دانه انار = نارَه دُوْنا nâra downâ (جمع: نارَه دُوْنِه nâra downe)
هسته انار = نارَه چیکچیکَه nâra čikčika (جمع: نارَه چیکچیکِه nâra čikčike)
پوست انار = نار چُکُلَه nâra čokola (جمع: نارَه چَکَلِه nâra čokole)
انجیر: اَِنجیلَه εnjila: میوهای خوراکی شیرین و گوشتی با دانههای ریز بسیار. (ج: اَِنجیلی εnjili)
انجیر پیشرس: وایی اَِنجیلَه vâyi εnjila (ج: وایی اَِنجیلی vâyi εnjili)
انجیر خشک: اَِنجیلََِتاεnjilεtâ (ج: اَِنجیلَِتِهεnjilεte)
انجیر نارس: کالَه کُوْویس kâla kövis (ج: کالَه کُوْویسی kâla kövisi)
انگور: اَِنگیرَه εngira
انگور شاهانی: سییا اَِنگیرَهsiyâ εngira
(خوشه انگور: اَِنگیرَه هوشَه εngira huŝa)
(بخشی از خوشه انگور: دَنگولا dangulâ)
(دانه انگور: اَِنگیرَه دُوْناεngira downâ (ج : اَِنگیرَه دُوْنِه εngira downe))
(دانه شکسته شده انگور: پیسِکَهpiseka (ج: پیسِکی piseki))
(هسته دانههای انگور: چیکچیکَه ĉikĉika)
خوشه بدون حبّههای انگور: اَِنگیرَه ساسَه εngira sâsa (جمع: اَِنگیرَه ساسی εngira sâsi)
(کشمش = کَِشمَِشَه kεŝmεŝa جمع: کَِشمَِشی kεŝmεŝi)
(مَویز = مَریژَه mariža جمع: مَریژی mariži)
(پوستههای آویزان شده از تنه درخت انگور: کُلَه گیسی kola gisi)
شاخههای هرس شده درخت انگور: مَرینَه marina
بادام: وِیمَه veyma (ج: وِیمی veymi)
(مغز بادام: وِیمَه مَغزَه veyma maqza (ج : وِیمَه مَغزی veyma maqzi))
(چغاله بادام: وِیمینَه veymina (ج: وِیمینی veymini))
بادام زمینی : پَِستَِئی شامی ( زَِمینی وِیمی)pεstei šâmí ( zεmini veymi )
بِه: اَمبا ambâ: میوه@ای تقریباً کروی، زرد، کرک دار، سفت و خوراکی که دانههای لعاب دار آن مصرف دارویی دارد.
به دانه : اَمبَه تُخم amba toxm: دانة میوه بِه، که در آب پوششی ژلهای تولید می کند و مصرف دارویی دارد.
(تخم به (به دانه): اَمبَه تُخم amba toxm)
(چوب درخت به: اَمبَه چو amba ču)، (درخت به: اَمبَه دارَه amba dâra)
(کُرکِ به: اَمبَه کُلک amba kilk)
خربزه: خَربیزَه xarbiza
طالبی: طالَِبییَه tâlεbiya جمع: طالَِبی tâlεbi
هندوانه: هَِندونَه hεndona (جمع: هَِندونِه hεndone)
خربزه، طالبی نرسیده: کالَِکَه kâlεka (جمع: کالَِکی kâlεki)
زالزالک: بیلیکِّه bilikka (جمع: بیلیکّی bilikki)
زردآلو: شیلَِّکَه šillεka جمع: شیلَِّکی šillεki
چغاله زردآلو: شیلَِّکینَه šillεkina جمع: شیلَِّکینی šillεkini
سیب: سیبَه siba (جمع: سیبی sibi)
گیلاس: گیلاسَه gilâsa (جمع: گیلاسی gilâsi)
گلابی: گُلابییَه golâbiya (جمع: گُلابی golâbi)
گلابی جنگلی: اَِمروئَه εmrua (ج: اَِمرویی εmrui)
================================
- اسامی میوهها به زبان سمنانی