اسامی مکانها و محلات به زبان سمنانی به شرح زیر هستند:
آب انبار: مُزُنبَِِل (مُزُمبَِل) mozonbεl (mozombεl) (ج: مُرُنبَِلی mozonbεli)
آب پخش کن: پارَهpâra: محل تقسیم آب رودخانهِ گلِ رودبار سمنان به شش استخر، سه استخر داخل شهر که عبارت بودند از: استخر شاهجو (شاجین اَِستالی šâjin εstâli)، استخر لتیبار
(لَتیباری اَِستالی latibâri εstâli)، استخر ناسار (ناساری اَِستالی nâsâri εstâli) و سه استخر در محلات ثلاث به نامهای: استخر کوشمغان (کیشمَِنین اَِستالی kišmεnin εstâli)
استخر زاوغان (زُوْوَِنین اَِستالی zowvεnin εstâli) و استخر کُدیور (کویَِرین اَِستالی koyεrin εstâli)
(آبی که وارد استخر شده و مستقیماً از خروجی آن خارج میشود: اُوْ پَشَِند کَِتّییُن ( ow pašεnd kεttiyon)
: در تشکیلات آب و استخر و آبیاری ، پستهای سازمانی غیر مدونی به شرح زیر وجود داشت 1: استخر: اَِستالَه. εstâla:2: استخربان: اَِستالَه بُن. εstâla bon :3 : انگار نویس : اَِنگار نَِویس. εngâr nεvis :4: مرّه دار : مَرَّه دار. marra dâr :5: میراب: میراب. mirâb :6: آبیار: اُوْوییار. owviyâr :7: سحربان: سَربُنSarbon کسی که در نیمههای شب در مسیر آب حرکت میکرد تا کسی آبی را که برای شرب به، آبانبار خانگی (خوت xut) میرفت، آلوده نکند.
آشپزخانه: مُطبَق motbaq
آشغالدان: آشخال دُنییَهâšxâl doniya
آشیانه: آشییُنَه (آشُنَه)âšyona (âšona)
آغل: پَلَهpala: جایی برای نگهداری گوسفندان، بز و چهارپایان دیگر.(ج : پَلی pali)
(زاغه: لی li: محل نگهداری شبانه گوسفندان در کوهستان)
آلاچیق: آلاچیقَه âlâčiqa: داربست با چهارپایه و سقف از چوب و شاخ و برگ درختان. (ج : آلاچیقی âlâčiqi)
اَروانه: اَروِنَه arvona روستایی در شمال غربی سمنان.
اروانه ئی: اَروُنِژ arvonež اهل روستای اَروانه.
انبار: اَِمبارεmbâr جای نگه داری کالا، ابزار و وسایل، خواربار.
انباریِ تَه اتاق: پَستوpastu
انجیرستان: اَِنجیلَِستُنεnjilεston منطقه انجیرکاری شده.
بادامستان : وِیمَِستُن veymεston
(کارگاه آبانگور گیری: چَِلَِش ĉεlεš: گرفتن آب انگور برای پختن شیره انگور)
بازار: واژار vâžâr
بازارچه: واژارچَه vâžârča
بازار شام: واژاری شامی vâžâri šâmi:
1: بازار آشفته و درهم و برهم. 2: در تعزیه، با مقداری چوب و تخته و طناب و پارچههای الوان و شالهای رنگارنگ بر سر چوبها، نمونهای از بازار شام را که اسیران کربلا از آن عبور داده شدهاند ، به تصویر میکشند.
باغ: رَز raz زمینی نسبتاً وسیع و اغلب محصور که درآن، گل و گیاه یا درختان میوه و سبزیجات میکارند.
باغ کوچک: رَزکَه raz ka و یا : باخچَه bâxĉa
باغِ متصل به خانه: مَویطَه mavita یا : کییِه باغچَه kiye bâqča: باغچهای متصل و متعلق به خانه که در ورودی آن داخل حیاطِ خانه است. واژه «مَویطَه» گویا مغلوب واژه «محوطه» باشد.
باغِ کوچک متصل به خانه : مَویطِکَه maviteka یا : باخچهکَه bâxĉeka
باغ یا باغچه و خانه متصل به آن مجموعاً: کییَه باغچَه kiya bâqča
باغ پر از درخت: سَررَزَه sarraza: آن قسمت از باغ که بسیار آباد و پر از درختان میوه است.
باغچه حیاط خانه: باخچَه bâxča یا : کَردَه karďa
(کوچهباغی: رَزَه کیژَه raza kiža: کوچههایی که باغهای متعددی در آن واقع است)
بالا خانه : بالا خُنَه bâlâ xona
بالکن: بالاکُنَه bâlâkona یا : بالکُنَه bâlkona یا: اِیوُن eyvon پیش آمدگی جلوی ساختمان معمولاً در طبقات بالا که دور آن، دیوار یا نردهای باشد.
بام : بُوْن bown
(پشت بام : پَشتی بُوْنی pašti bowni)
کاه گل: واشَه گَِل vâšεgεl
ناودان: نالَِژُنَه nâlεžona
بروبوم: بَرَبُوْن bara bown:در و دیوار ، سرزمین ، زمین و آسمان .
بُرج : بُرجَه borja:
1: هر ساختمان یا بنای بلند معمولاً دارای بیش از ده طبقه 2: بنای بلندی که برای یادبود به عنوان یک اثر هنری و مانند آن میسازند. 3: هر یک از ماههای سال شمسی.
بُرجک: بُرجَِکَه borjεka: اتاقکی مخصوص نگهبانی و دیدبانی.
بیابان: بیابُن biyâbon
بیابانک: بیابُنَِک biyâbonεk: روستایی در پانزده کیلومتری جنوب غرب سمنان.
پارک: پارکَه parka بوستان عمومی.(ج: پارکی pârki)
پارکِ شهر: پارکی شَهری pârki šahri: این واژه به صورت جمع کاربرد دارد .
تلگرافخانه: تیلیغراف خُنَه tiliqrâf xona
چاپارخانه: چَپَِّرخُنَه čappεrxona
فلکه: فَلَِکَه falεka
کهنه دژ : کُندَِزَه kondεza
میدان : مِیدُن meydon
اسامی محلات سمنان:
اسفنجان: اَسفَِنجُن asfεnjon: یکی از محلههای سمنان .
اسفنجانی: اَسفَِنجُنی asfεnjoni اهل اسفنجان .
شاهجو: شاجی šâji
اهل شاهجو: شاجیّژ šâjjiyež
لَتیبار: latibâr
اهل لتیبار: لَتیباری latibâri
ناسار : ناسار nâsâr
اهل ناسار: ناساری nâsâri
پاچنار : پِچَِناری pečεnâri
سراچِه: سَِراچَه sεrâča
پِهنِه: پِینَه peyna
کوشمغان: کیشمَِنی mɜniški
کودیور: کووَِری kuwɜri
اهل این سه محل را: مَلِژ malež میگویند.
- اسامی مکانها و محلات به زبان سمنانی